Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny wydał wyrok zgodny z duchem Dyrektywy 93/13/EWG – służącej obronie praw konsumentów w sporach z przedsiębiorcami – i przyznał rację konsumentom w kwestii dotyczącej daty od której należy naliczać odsetki przysługujące kredytobiorcom w sporach z bankami.
TSUE zakwestionował przy tym niekorzystną dla kredytobiorców uchwałę Sądu Najwyższego z 06 maja 2021 roku, III CZP 6/21 (a niestety od daty jej wydania bardzo często uznawaną przez sędziów sądów powszechnych za prawidłową i zasługującą na aprobatę) wiążącą moment od którego należy naliczać odsetki od roszczeń o zapłatę od daty złożenia przez powodów oświadczenia przez sądem w zakresie zapoznania się z „ryzykiem prawnym” stwierdzenia nieważności kwestionowanej umowy.
W ww. orzeczeniu TSUE stwierdził, m.in. że przepisy Dyrektywy konsumenckiej 93/13/EWG stoją na przeszkodzie:
- wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą wykonywanie praw, które konsument wywodzi z tej dyrektywy, jest uzależnione od złożenia przez tego konsumenta przed sądem oświadczenia, w którym twierdzi on, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy z jednej strony faktu, że nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą nieważność wspomnianej umowy, a z drugiej – konsekwencji tego uznania nieważności, i po trzecie, że wyraża zgodę na uznanie tej umowy za nieważną;
- temu, aby rekompensata żądana przez danego konsumenta z tytułu zwrotu kwot, które zapłacił on w wykonaniu rozpatrywanej umowy, została pomniejszona o równowartość odsetek, które ta instytucja bankowa otrzymałaby, gdyby umowa ta pozostała w mocy.
Ponadto w uzasadnieniu wyroku Trybunał zaznaczył również, że:
- „Jednakże zastrzeżona dla konsumenta możliwość sprzeciwienia się stosowaniu dyrektywy 93/13 nie może być rozumiana w ten sposób, że nakłada na niego, w celu dochodzenia praw, które wywodzi z tej dyrektywy, pozytywny obowiązek powołania się na przepisy tej dyrektywy w drodze sformalizowanego oświadczenia złożonego przed sądem.„;
- „Tak więc, jak wynika z utrwalonego orzecznictwa przypomnianego w pkt 53 i 55 niniejszego wyroku, art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 wymaga, aby nieuczciwe warunki nie były wiążące dla konsumentów, przy czym taki skutek nie może zostać zawieszony albo uzależniony od spełnienia przesłanek przewidzianych przez prawo krajowe lub wynikających z orzecznictwa krajowego.”;
- „W związku z tym art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 stoi na przeszkodzie wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą w celu dochodzenia praw, które wywodzi z tej dyrektywy, konsument jest zobowiązany do złożenia przed sądem sformalizowanego oświadczenia.”;
- „Ponadto nałożenie na konsumenta obowiązku złożenia sformalizowanego oświadczenia w celu dochodzenia roszczeń mogłoby podważyć odstraszający skutek, jaki art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z art. 7 ust. 1 tej dyrektywy zamierza przypisać stwierdzeniu nieuczciwego charakteru warunków istniejących w umowach zawieranych przez przedsiębiorcę z konsumentami (wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., Gutiérrez Naranjo i in., C‑154/15, C‑307/15 i C‑308/15, EU:C:2016:980, pkt 63), ponieważ zachęcałoby to przedsiębiorców do odrzucania pozasądowych żądań konsumentów mających na celu stwierdzenie nieważności nieuczciwych warunków, zważywszy, że są oni zobowiązani, w celu dochodzenia swoich praw wynikających ze wspomnianej dyrektywy, do złożenia sformalizowanego oświadczenia przed sądem.”;
- „W konsekwencji w zakresie, w jakim dyrektywa 93/13 wyklucza możliwość żądania przez instytucję bankową rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania nieważnej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę liczonych od dnia wezwania do zapłaty, dyrektywa ta wyklucza również przyznanie tej instytucji rekompensaty poprzez zmniejszenie rekompensaty żądanej przez danego konsumenta z tytułu zwrotu kwot zapłaconych przez niego w wykonaniu rozpatrywanej umowy do wysokości równowartości odsetek, jakie wspomniana instytucja otrzymałaby, gdyby umowa ta pozostała w mocy.”
W ww. wyrok będzie stanowił bardzo mocny oręż w walce z tzw. „ukradzionymi odsetkami” na etapie postępowań odwoławczych, jak i powinien stać się drogowskazem prawidłowego zachowania dla sądów rozpoznających sprawy w I instancji.
Kompletna treść wyroku znajduje się na oficjalnej stronie TSUE pod linkiem: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=280429&pageIndex=0&doclang=pl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=5077124
